Wyzwania
Poprawa wciąż dalekiej od doskonałości sytuacji osób pracujących to tylko jedna część zadania. Dążąc do urzeczywistnienia idei godnej pracy musimy mieć na uwadze również wyzwania jakie niesie ze sobą przyszłość. Wśród zjawisk, które będą miały ogromy wpływ to, jak w niedalekiej przyszłości będzie wyglądała nasza praca i życie zawodowe należy wymienić:
1. Zmiany klimatyczne
Model gospodarczy znany nam z II p. XX wieku jednoznacznie przyczynił się do niepożądanych i groźnych zmian klimatycznych. Chcąc ustrzec się przed katastrofą klimatyczną musimy przemodelować nie tylko wiele gałęzi gospodarki, ale nade wszystko nasze życie codzienne. Zmiany te wydają się być nieuchronne i dotkną milionów pracowników na całym świecie. Wdrażać je trzeba z troską o tych pracowników i ich miejsca pracy, o jakość miejsc pracy w nowym, proekologicznym modelu. Jeśli tej troski braknie opór społeczny uniemożliwi efektywne wdrożenie zmian, a skutki nieudanych interwencji będą nie mniej bolesne niż zmiany klimatyczne.
2. Automatyzacja i postęp technologiczny
Jeszcze nigdy w historii nowe rozwiązania i narzędzia nie powstawały tak szybko. Nie zdarzało się również by rozwijająca się technologia rewolucjonizowała codzienne życie tak wielu ludzi w tak szybkim tempie. Sztuczna inteligencja, maszyny wykonujące skomplikowane zadania poznawcze, komputery zdolne zastąpić człowieka przy tak zaawansowanych czynnościach jak diagnoza medyczna to już nie science-fiction. To nasza teraźniejszość. Technologia może rozwiązać wiele problemów, z którymi zmaga się ludzkość. Może przynieść poprawę jakości życia milionom ludzi. Nieuchronnie wniesie też zmiany do sposobu w jaki pracujemy i do całego, szeroko rozumianego modelu pracy. Czym będziemy się zajmować, gdy maszyny zastąpią nas w wykonywanych obecnie czynnościach? Czy będziemy je projektować tak by nas zastąpiły czy tak by tylko ułatwiały nam pracę? Czy wraz z rozwojem technologii spadnie zapotrzebowanie na pracę ludzi? Czy jesteśmy w stanie tak zaprojektować przyszłość, by technologia pomogła nam tworzyć jak najwięcej jak najlepszych miejsc pracy, zamiast powodować spadek zapotrzebowania na siłę roboczą?
3. Czasy VUCA
Czasy w jakich przyszło nam żyć coraz częściej opisywane są jako czasy VUCA od pierwszych liter angielskich słów opisujących zmienność (volatility), niepewność (uncertainty), złożoność (complexity) i niejednoznaczność (ambiguity). W trzeciej dekadzie XXI wieku będziemy się musieli pożegnać z pragnieniem przewidywalności czy prostoty otaczającego nas świata. Wybuch pandemii COVID 19 na początku 2020 roku doskonale pokazał, jak wiele założeń może ulec zmianie praktycznie z dnia na dzień i jak szybko trzeba się uczyć, by dostosować się do nowej sytuacji. To oczywiście skrajny przykład, ale wspomniany wyżej ekspresowy rozwój nowych technologii już od dawna karmi zmienność naszego świata. Duża część młodzieży, która dziś rozpoczyna naukę w szkołach średnich, w przyszłości będzie wykonywała zawody, które jeszcze nie istnieją. Model „całe życie w jednym miejscu pracy” również odchodzi do lamusa. Myśląc o rynku pracy przyszłości warto zadać sobie pytania jak budować dobre, stabilne miejsca pracy w nieustannie zmieniającym się świecie. I warto myśleć o tym już dziś, by zmiany nie zaskoczyły nas aż tak bardzo.
Kończąc ten fragment warto dodać, że rozwijająca się technologia dała nam możliwości jakich nie miało żadne z idących przed nami pokoleń. Możliwości te dotyczą nie tylko produkcji, rozwiązywania problemów technologicznych przy przekraczania kolejnych granic poznania. Dotyczą one przede wszystkim możliwości porozumiewania się oraz gromadzenia i przetwarzania wiedzy. Jeszcze nigdy w historii tak wielu ludzi nie miało dostępu do tak wielu informacji i źródeł wiedzy. I nigdy nie mogliśmy się porozumiewać z tak wieloma osobami w tak krótkim czasie. Ta zdobycz to doskonały fundament do tego, by sprostać opisanym wyzwaniom. Sukces zależy tylko od tego, jakie obierzemy sobie cele, jakie wartości będą nam przyświecać oraz od tego, na ile będziemy w stanie ze sobą współpracować.
